Theo số liệu của Bộ Y tế, tỷ lệ nhiễm khuẩn chéo bệnh viện tại Việt Nam dao động từ 3,5% đến 10% số người nhập viện. Trong khi đó, tại các bệnh viện châu Âu tỷ lệ nhiễm khuẩn chỉ khoảng 5%.
Nhiễm khuẩn chéo chính là vấn đề mà nhiều bệnh viện quan tâm và tìm cách khắc phục để giảm tỷ lệ xuống thấp nhất. Bởi đây chính là nguyên nhân hàng đầu đe dọa sự an toàn của người bệnh, tăng biến chứng, ngày điều trị, chi phí nằm viện và tỷ lệ tử vong.
Bên cạnh việc vệ sinh đồ vải, thiết bị y tế thì việc giữ vệ sinh chung, làm sạch môi trường bệnh viện cũng là việc vô cùng cấp thiết để giảm tỷ lệ nhiễm chéo. Cùng Pan Trading JSC tìm hiểu cách làm sạch môi trường bệnh viện theo bài viết dưới đây.
Mục tiêu:
Để đáp ứng nhu cầu phát triển kỹ thuật tại Bệnh viện, phù hợp với xu thế phát triển mới về làm sạch, vệ sinh bệnh viện đã được áp dụng tại các nước phát triển.
Làm sạch bệnh viện để giữ cho môi trường an toàn cho người bệnh, nhân viên. Mục tiêu của vệ sinh để giữ cho bề mặt sạch sẽ, không để các sự cố tràn sinh học gây ảnh hưởng đến hoạt động của bệnh viện và cộng đồng.
Quy trình vệ sinh phải có hiệu quả và phù hợp để ngăn chặn việc lây nhiễm các tác nhân gây nhiễm khuẩn cho người bệnh và nhân viên y tế (NVYT).
Thực hành vệ sinh hiệu quả kết hợp các nguyên tắc của phòng ngừa và kiểm soát nhiễm khuẩn bệnh viện (NKBV) căn cứ vào sự phân tầng nguy cơ, phương pháp vệ sinh và tần suất vệ sinh phù hợp trong từng vùng nguy cơ.
Quy trình thực hành vệ sinh bệnh viện
- Thực hành vệ sinh bệnh viện thường qui hàng ngày
- Nguyên tắc chung thực hành vệ sinh bệnh viện
Vệ sinh làm sạch bệnh viện được phân biệt các khu vực, vùng khác nhau. Vệ sinh dựa trên nguy cơ của người bệnh trong từng khu vực cụ thể được phân tầng theo ma trận phân bố nguy cơ.
Phân loại vùng vệ sinh căn cứ vào tính chất chuyên khoa, số lượng, tần suất phục vụ chăm sóc người bệnh hàng ngày. Thực hành vệ sinh các khu vực nơi chăm sóc người bệnh được thường xuyên hàng ngày, sau mỗi ca làm việc, sau mỗi lần hoàn tất thủ thuật, phẫu thuật...
Chìa khóa để vệ sinh hiệu quả và khử khuẩn bề mặt môi trường là việc sử dụng biện pháp vệ sinh nhờ ma sát để loại bỏ các vi sinh vật và các mảnh vỡ, rác hạn chế đến mức thấp nhất sử dụng các hóa chất độc hại cho môi trường và con người.
a. Trước khi làm sạch
Bước 1. Kiểm tra nơi cần làm sạch, lựa chọn phương pháp vệ sinh phù hợp theo chỉ định và biện pháp phòng ngừa an toàn cho người thực hành.
Bước 2. Chuẩn bị hóa chất khử khuẩn, tẩy rửa theo hướng dẫn của nhà sản xuất về nồng độ và thời gian tiếp xúc đủ để khử khuẩn khi cần trong quá trình vệ sinh và các hóa chất khử khuẩn phù hợp với đzối tượng cần khử khuẩn để vệ sinh trước khi bắt tay vào việc làm sạch (Ví dụ: hóa chất diệt nha bào); rửa tay thường qui đúng qui định. Chuẩn bị cây lau sàn, chỉ sử dụng loại tải lau chuyên dụng, tháo rời thay thế được đầu lau sau mỗi lần sử dụng để giặt, khử khuẩn.
Máy hút bụi công nghiệp chuyên dụng có lọc HEPA hút bụi trên cao (nếu có), dụng cụ làm sạch thảm (nếu cần).
Bước 3. Thu dọn loại bỏ chất thải, sắp xếp nơi cần vệ sinh gọn gàng trước khi thực hiện công việc. Chuyển chất thải ra khỏi khu vực cần vệ sinh trước khi bắt đầu thực hành vệ sinh. Điều kiện lý tưởng là khi thực hành vệ sinh không có người bệnh tại nơi cần vệ sinh.
b. Trong quá trình làm sạch
Bước 1. Tiến trình thực hiện vệ sinh thực hiện nguyên tắc chung: vệ sinh từ các khu vực ít bị bẩn nhất đến khu vực bẩn nhất, từ các bề mặt cao đến các bề mặt thấp, từ trong ra ngoài, thuận theo chiều gió. Loại bỏ vết bẩn, đất cát trước khi vệ sinh và khử khuẩn theo nguyên tắc “hót” tại chỗ hoặc lau ẩm, không quét khô.
Bước 2. Làm ướt/ẩm tải lau (với dung dịch, khử khẩn sát khuẩn nếu cần) để giảm thiểu sự tung bụi để ngăn chặn sự phát tán bụi vào không khí (bụi có thể có thể chứa vi sinh vật). Chỉ sử dụng khăn lau, tấm lau sàn một lần (một tấm thảm chùi lý tưởng làm sạch diện tích 3x3m), không bao giờ rảy (vắt) tải lau sàn, không dùng “chậu đôi” xả tấm lau sử dụng lại tức thì, có đủ tấm lau thay đổi đầu lau thường xuyên. Loại bỏ phương pháp nhúng trong 2 chậu vì nó dẫn đến ô nhiễm đem tác nhân vi sinh vật từ vùng này sang vùng khác do giặt tải lau sử dụng lại tức thì làm mật hiệu lực của dung dịch khử khuẩn nhanh chóng.
- Tăng số lượt vệ sinh với các giải pháp hiệu quả nhất ở các khu vực bị ô nhiễm nặng: khi trông thấy bẩn và ngay lập tức sau khi có sự cố tràn chất lỏng sinh học, máu và dịch cơ thể.
- Chỉ sử dụng máy hút bụi chân không với bộ lọc HEPA vệ sinh thảm, làm sạch bụi những nơi cần hút bụi trên cao khi cần làm sạch tuyệt đối không sử dụng máy hút bụi dân dụng để hút bụi trong bệnh viện.
Bước 3. Thu gom chất thải, xử lý các túi đựng chất thải đúng hướng dẫn an toàn (không nén, dồn túi đựng chất thải với hai tay có nguy cơ tổn thương do vật sắc nhọn). Lưu ý quản lý kim tiêm và các vật sắc nhọn khác có thùng chứa vật sắc nhọn đúng tiêu chuẩn, báo cáo sự cố nếu có khi tổn thương do vật sắc nhọn để giám sát đúng qui trình.
Bước 4. Vệ sinh tay sau khi hoàn tất vệ sinh buồng bệnh, trước khi ra khỏi khu vực vệ sinh.
c. Sau khi làm sạch:
Không chất dụng cụ vệ sinh trong phòng sau khi làm sạch
Dụng cụ được sử dụng để vệ sinh phải được làm sạch, khử khuẩn và sấy khô.
Cây lau nhà, tất cả các đầu lau phải được làm sạch, làm khô hàng ngày trước khi sử dụng lại.
Giỏ xô và xe sử dụng để vận chuyển chất thải được vệ sinh sạch sẽ hàng ngày.
- Phương pháp thực hành vệ sinh buồng bệnh
a. Qui trình vệ sinh buồng bệnh hàng ngày
Bước 1. Đánh giá việc vệ sinh và thực hiện theo các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm đã được qui định. Hạn chế đi lại qua buồng bệnh khi thực hành vệ sinh, xác định những gì cần phải được thay thế (ví dụ: giấy vệ sinh, khăn giấy, xà phòng, cồn sát khuẩn tay nhanh (SKTN), găng tay...)
Tập hợp nguồn cung cấp phục vụ vệ sinh: Đảm bảo cung cấp đủ các loại khăn sạch, tải lau chuẩn bị dung dịch khử khuẩn mới theo hướng dẫn của nhà sản xuất đủ cho qui trình vệ sinh sẽ thực hiện
Bước 2. Vệ sinh tay bằng cách sử dụng SKTN hoặc rửa tay thường qui và mang găng tay
Bước 3. Sử dụng vải lau mới để vệ sinh mỗi giường bệnh nội trú, không sử dụng khăn lau chung giường bệnh.
Lưu ý: không nhúng vải dùng lại ngay tức thì; không rảy (vắt) vải; thay đổi vải sạch khi nó không còn thấm với các chất khử khuẩn và sau khi vệ sinh vùng bị bẩn như nhà vệ sinh và bô vịt; nếu có nhiều hơn một người bệnh trong phòng, sử dụng vải lau giường cho mỗi giường riêng. Vệ sinh cửa ra vào, tay nắm cửa, tấm đẩy (gắn trên cửa) và các khu vực của khung cửa tay hay đụng chạm.
Kiểm tra tường trong buồng bệnh nếu nhìn thấy bẩn phải lau vệ sinh nếu cần thiết.
Vệ sinh các thiết bị đầu giường, công tắc điện, công tắc gọi...
Vệ sinh vật dụng gắn trên tường các như giá đựng SKTN chà tay và giá đựng hộp găng tay, hộp khăn...
Kiểm tra và vệ sinh dấu vân tay, các vết bẩn trên cửa kính, gương soi và cửa sổ.
Kiểm tra màn cửa ngăn cách phải thay thế nếu bẩn có thể nhìn thấy, thay khi cần thiết.
Vệ sinh tất cả đồ nội thất và bề mặt trong phòng bao gồm ghế, mặt phẳng đứng tường, cửa sổ,TV, điện thoại, bàn phím máy tính, bàn và các bảng khác hoặc bàn làm việc.
Đặc biệt chú ý đến bề mặt tiếp xúc nhiều: Lau sạch thiết bị trên tường như mặt trên của chai hút, nút chuông gọi và áp kế đo huyết áp, cũng như thành giường, kiểm soát giường và sàn nhà, phòng tắm/vòi sen...
Bước 4.Sắp xếp thu dọn đồ vải thu gom vào nơi bẩn trong thùng, túi chứa chuyển đi giặt, kiểm tra vật sắc nhọn thùng chứa và thay đổi khi đầy ¾.
Loại bỏ chất thải đầy đến mức qui định trong thùng, túi chứa đem đi tiêu hủy.
Bước 5. Loại bỏ găng tay và vệ sinh bàn tay với SKTN, nếu bàn tay nhìn thấy bẩn, rửa bằng xà phòng và nước, không để lại trong buồng bất cứ vật dụng bẩn nào sau khi làm vệ sinh.
Bước 6. Bổ sung nguồn cung cấp theo yêu cầu (ví dụ như găng tay, SKTN, xà phòng, khăn lau...)
Bước 7. Rửa tay hoặc sát khuẩn tay
b. Một số lưu ý khi làm sạch buồng bệnh
Vệ sinh bụi buồng bệnh định kỳ theo lịch
- Thu gom rác thải ít nhất mỗi ngày 2 lần và khi cần
- Vệ sinh bụi trên cao trong phòng ít nhất hàng tuần;
- Vệ sinh ốp chân tường và góc buồng bệnh ít nhất hàng tuần;
- Giặt rèm cửa sổ/tấm trải sàn khi bẩn và ít nhất hàng năm;
- Vệ sinh bụi rèm cửa sổ khi thấy bẩn hoặc ít nhất là hàng tháng.
- Vệ sinh bụi tất cả các bề mặt tường đến chiều cao tối thiểu ngang vai hàng tuần, bao gồm lỗ thông hơi, cửa, quạt thông gió. Lý tưởng nhất khi thực hành vệ sinh, người bệnh nên được ra khỏi phòng trong khi vệ sinh bụi trên cao để giảm nguy cơ hít phải các bào tử nấm, vi sinh vật từ các hạt bụi.
c. Để thực hiện xử lý bụi trên cao (trần, tường):
- Sử dụng máy hút chân không có lọc HEPA hoặc xử lý hóa ẩm lau bụi, không quét, không hút bụi bằng máy dân dụng.
- Tiến hành, vệ sinh theo chiều kim đồng hồ từ điểm khởi đầu, để tránh bỏ quên
bất kỳ bề mặt nào trong vùng làm sạch.